Hekeldichten
De yeeste ziet men zelden meer,
die is als metrum ‘uit de tijd’;
een groep vol ultra’s evenzeer
die u best vooraleerst vermijdt:
de Vrije Verzers, wier allee
doodloopt in taedium vitae.
Ditmar Bakker
Toelichting: Dit gedicht is de letter Y uit een Stilistisch Alfabet van Engelse sextetten, geënt op de alfabetten van F.L. Bastet uit de jaren ’80. De rest van dit Stilistisch Alfabet is hier te lezen.
Hekelen werd anno 2018 een serieuze zaak, met dank aan Jan Böhmermann en Recep Erdogan. Voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog is een gedicht in West-Europa door de rechter verboden. Daarmee blijft het hekeldicht het enige soort gedicht dat met recht “gevaarlijke poëzie” genoemd mag worden. Dat is al zo sinds de tijd van Joost van den Vondel. Er zijn natuurlijk ook ongevaarlijke hekeldichten, die zich richten op de lach of kleine obsessies van de dichter zelf. De bloemlezing Ik proef iets wat bedorven is is de enige gespecialiseerde verzameling Nederlandse hekeldichten, van light verse tot bittere ernst.
Deze compacte bloemlezing in hardcover werd in 2016 uitgegeven door Uitgeverij Passage en is inmiddels afgeprijsd naar € 9,-. Bestel hem hier!
“een bloemlezing als deze past in het huidige tijdsgewricht. Ongebreideld een mening ventileren is voor velen zo ongeveer een eerste levensbehoefte geworden. De dichter bekommert zich ten minste nog om de vorm waarin hij zijn boosheid giet”
Janita Monna, Trouw
Bloemlezers Alexis de Roode, Daniël Dee en Benne van der Velde willen het hekeldicht laten zien van zoveel mogelijk verschillende kanten en kozen daartoe gedichten van o.a. Willem Bilderdijk, Hugo Claus, Willem Elsschot, Hans Faverey, Gerrit Komrij, Willem Kloos, Lucebert, Ilja Leonard Pfeiffer, J. Slauerhoff, M. Vasalis, Driek van Wissen en Joost van den Vondel.
In Meander en in Trouw verschenen lovende recensies. Ook NRC Handelsblad signaleert de bloemlezing.
“ze kunnen tegelijkertijd vals, leugenachtig, incorrect of ronduit smerig zijn”
Hans Puper, Meander
Ik proef iets wat bedorven is (hekeldichten) ; ISBN 97890 5452 303 1; gebonden in harde kaft; € 9,-.
In Utrecht kent het dichtersgilde
een lid of der… vijf… zeventien,
tekst brakend die men licht niet wilde
uitpluizen of bij leven zien;
‘t gedijt als ulcus aan de Vecht
en dat is nog zeer zacht gezegd.
Ditmar Bakker
Toelichting: Dit gedicht is de letter U uit een Stilistisch Alfabet van Engelse sextetten, geënt op de alfabetten van F.L. Bastet uit de jaren ’80. De rest van dit Stilistisch Alfabet is hier te lezen.
Verduveld anderhalvemetermoe
Zijn zij en denken dat ze helder denken
Ons land met Viruswaanzin moeten drenken
Ze blijven ijlen, tot vervelens toe
Want ja, van oudsher kennen wij ze al:
Die stuurlui staan – goddank! – slechts aan de wal
Inge Boulonois
Toelichting: op gedichten.nl schrijft Inge Boulonois een wekelijks snelsonnet. Dit gedicht verwijst naar de beweging rond Willem Engel. Op 31 juli verschijnt “Vers gekruid”, de tweede dichtbundel van Inge Boulonois; hier vindt u meer informatie.
oproerkraaiers heb ik lief, dwarsdenkers,
drakendoders, de zij die zeggen ‘nee’
handen af van het speelveld
handen af van mijn keel
ik zing
een dichter die gezeten in de hoek
van een wagon, mondkap voor, duim op
met de pret in de ogen
en de pet in de hand
om aandacht vraagt
heeft van de holocaust geen sikkepit
begrepen – gaat heen, po… euh, proleet, en schaam je zeer
zeerovers, plofkrakers, kruimeldieven
en bovenal de hoeren
heb ik lief
de schoonheid ook
heffend het vaandel
rood
aan het roer van de horden
indachtig het kind
richting vrijheid
toujours
maar dood aan de dichters
die zich het woord laten ontnemen
zwijg
Reinier de Rooie
Toelichting: Uit de bundel-in-wording ‘Klanken van krijgsgehuil’.
Weer doen wij ons aan marsepein tegoed:
al ligt de wereld machteloos te bloeden,
God zal òns feest, òns Neerland wel behoeden.
o, Sinterklaas, wij waren braaf en zoet!
Verstop de krant, die riekt naar rook en bloed:
nòg walmt de puinhoop, nòg zwiept ginds de roede
en striemt den Jood; wij kunnen ’t niet verhoeden…
o, speculaas, o, marsepein, zo zoet!
Vanavond deert ons vluchteling noch beul,
wij zoeken slechts bij koek en snoepgoed heul,
en lezen, voor ’t naar bed gaan, ’t woord des Heren,
dat ons, als steeds, weer ernstig stemt en sticht,
maar verder vrijlaat en tot niets verplicht
zolang wij koek en snoepgoed niet ontberen.
A. Marja (1917-1964)
Toelichting: met dank aan de Laurens Jz Coster lijst, die elke dag een gedicht mailt. Aanmelden voor de Laurens Jz Coster lijst kan hier. Zie ook: https://www.facebook.com/gedichten.
Mijn God, hoe kan een mens zó eenzaam zijn,
zo aan zijn eigen wanhoop vastgeketend,
dat hij, van weerzin en ellende zwetend,
gezelschap zoekt in Alphen aan den Rijn?
Peter Knipmeijer
Toelichting: dit vers verwijst naar het gedicht “Voor wie verdrietig is” van Nel Benschop. Meer van Peter Knipmeijer is hier en hier te vinden.
God schiep AIDS, ALS, en kanker. Ziens
dat zulks goed was zou Hij zich voorts vergissen
want, zo blijkt, die gedachtegang vernissen
creërend iets oneetbaars doch boviens
dat luisteren moest naar de naam “Frits Criens”.
In Limburg kan elk mens zich vergewissen
(als u de geur volgt, kunt u het niet missen)
van dat bestaan in ruitjesshirt en jeans,
zijn intellectuele ijdelheid
zo strelend als de vaak doorvoelde meid
die hem een idolate zoon zou werpen
als parel voor het beest—tot harer spijt;
ze wist nog niet dat hij de meeste tijd
al fluitend loftrompet blies voor Euterpe.
Ditmar Bakker
Toelichting: meer van Ditmar Bakker is hier te vinden.
Gij, Duitse praalhans, schoftige Imperator,
Wat schuilt gij achter benden moordenaren,
Op welker daden huivrend volkren staren…
Gij, van die rovers waardige dictator!
Gij stelt u aan als aartscivilisator,
Met mitrailleusen, bommen en kanonnen!
Gij meent de wereld lang reeds overwonnen
En kraait uw roem bereids, als triomfator!…
Gij bazelt: Gott mit uns! trots en verwegen!
En ’t bloed van kind’ren sijpelt van uw degen!
De helse satan schenk’ u zijnen zegen!…
Wij houden aan den heil’gen vrede!… God,
Dien gij verhoont met overmoed’gen spot,
Brenge u ten val! Stik in uw bloed en rot…
Lode Krinkels (1868-1921)
Toelichting: Met dank aan Laurens Jz Coster. Uit Een bundeltje oorlogsliederen (1914). Geschreven na de inval van het Duitse leger in België, begin augustus 1914. Tegen de Duitse keizer en oorlogsmisdadiger Wilhelm II, die na de oorlog in Nederland ongestraft en in luxe oud mocht worden, terwijl hij duizenden dieren op de Utrechtse Heuvelrug neerknalde en duizenden bomen omhakte; die in mei 1940 nog stiekem een gelukstelegram naar Hitler stuurde, nadat Nederland zich had overgegeven; een van de grootste idioten uit de geschiedenis, na WO I beschermd door koningin Wilhelmina en het Huis van Oranje, waar hij via zijn afstamming van Stadhouder Frederik Hendrik deel van uitmaakte; hij was formeel een Prins van Oranje. Zie voor Wilhelmina ook het gedicht “De wandelende reet” van Jules Deelder in de hekeldichtenbloemlezing “Ik proef iets wat bedorven is“.
De VVD is kwistig met beloften
En meent ze hoogstwaarschijnlijk soms ook echt
Er komt natuurlijk nooit iets van terecht
Maar dat maakt VVD-ers niet tot schoften
Het maakt alleen – wat zijn wij heden blij –
De VVD een veelbelovende partij!
Koos Dijksterhuis
Toelichting: zie ook www.plezierverzen.nl